LẠI NÓI VỀ CHIẾC THẺ CĂN CƯỚC CÔNG DÂN
Xin vắn tắt thế này, khỏi nói dông dài, luộm thuộm, trên hai mặt trái phải chiếc thẻ CMND hay thẻ CCCD thì ngoài những thông tin quan trọng của người chủ chiếc thẻ mà ngành công an ghi tóm tắt vài chi tiết cần thiết dùng phục vụ cho công tác nhận dạng, điểm mặt mũi, tên tuổi, tiểu sử ai đó những khi hữu sự, đụng chuyện, thì điều quan trọng nhất, còn lại đó chính là ảnh chụp người làm thẻ. Nói rõ hơn, là chất lượng ảnh chụp mắt, tai, mũi, miệng, trán, đầu, tóc, lông mày, lông my, cả khuôn mặt méo tròn, dài ngắn của người chủ chiếc thẻ.

Thật tình, không hiểu vì sao, lý do nào, với nền văn minh tột bực của thời đại tân tiến hiện nay của khoa học, bao gồm rất nhiều các lĩnh vực, phương diện trong đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực quay phim, nhiếp chụp ảnh với giàn máy móc kiêm những chiếc máy chụp ảnh cầm tay hiện đại, tối tân, đủ kiểu dáng, từ máy kỹ thuật số đến máy chụp bằng cơ từ khó đến dễ sử dụng cho đủ mọi thành phần được du nhập từ các nước văn minh tư bản, gồm Mỹ, Nhật, Úc, Đức, Anh, Hà Lan, Bỉ, Triều Tiên, cả Trung Quốc, vvv... Ấy tại sao bộ môn chụp ảnh chuyên nghiệp của ngành công an Việt Nam trong lĩnh vực chụp ảnh để làm thẻ CMND và CCCD, cả Hộ chiếu, cho người dân sao lại chụp ra những tấm ảnh vô cùng xấu xí, dị hợm và nhàn nhạt, mông lung, mờ mờ ảo ảo như thế này thì quả là điều chẳng thể nào hiểu nổi.

Chúng tôi nhớ không nhầm, buổi sáng hôm ấy, ngày 29 tháng 03, trong khi ngồi chờ anh công an -người có đôi lông mày nhíu nhướng, đâu lại-dãn ra mỗi khi tra gạn, hỏi ai gì đó, lạ lắm- làm thủ tục CCCD gọi tên tại phòng đăng ký làm thủ tục ở số 10 hay 12 Trần Phú-Quy Nhơn gì đó, khi nhìn vào tấm phông bằng vải màu trắng, căng trên khung inox là cái giá phơi đồ, bằng ống tròn đường kính 3cm, hai bên là hai cây trụ dựng đứng, đầu dưới hàn dính vào hai cây inox cùng kích cở uốn cong hình chữ u úp ngược, bốn đầu bọc nhựa cứng, màu đen, chống trên mặt nền làm chân. Giữa hai cây trụ inox dựng đứng, mà đầu dưới được hàn dính đoạn chính giữa, trên hai cái chân hình chữ u úp ngược làm chân như đã nói, là hai cây inox giăng ngang, một trên một dưới, bốn đầu hàn dính vào hai cây trụ đứng. Riêng cây giăng ngang ở dưới, phía bên phải, đầu mối hàn vào cây trụ dựng đứng bị sứt, bung rớt ra, nên khoảng cách trên dưới giữa hai trụ đứng không còn cố định, ngang nhau. Từ đó, tấm vải làm phông nền sau lưng người ngồi chụp ảnh thẻ vì thế không được căng ra thẳng thóm theo chiều ngang, trông đàng hoàng gì cho lắm, mà khi nhìn vào thì thấy toàn bộ từ khung sắt đến tấm vải sao nó lỏng chỏng, xiêu vẹo, buồn cười thế nào. Sở dĩ nói thế bởi đây là nơi làm thẻ CMND và CCCD chuyên nghiệp của công an tỉnh Bình Định, không phải đội làm thẻ lưu động mang đồ nghề đi lưu diễn, hát dạo ở mấy xã huyện miền núi thượng du, xứ cà răng căng tai, nơi ít người lai vãng, quanh năm suốt tháng chỉ toàn người anh em, người chị em thiểu số các bộ tộc sinh sống, qua lại.

Thực tình mà nói, sáng hôm ấy khi nhìn thấy tình cảnh bi hài như thế của cái giá căng tấm vải trắng dùng làm phông nền chụp ảnh thẻ, chúng tôi liền nảy sáng kiến, tính đứng dậy, ra ngoài dạo chung quanh mấy góc nhà lục tìm cục gạch ống mang vô kê thanh inox giăng ngang bị sứt mối hàn dưới chân cho dễ coi. Để thấy chướng tai gai mắt quá. Ngặt một nổi lại sợ bị những người đang chờ Nam tào Bắc đẩu gọi tên bụm miệng cười chúm chím, cho là thứ thày lay, nhiều chuyện, muốn làm người tốt việc tốt chớ gì? Lạ gì nữa. Ách giữa đàng lại mang vào cổ thì nguy. Rách việc. Nên thôi, ngồi thộn một cục cho yên chuyện.

Như đã nói, với giàn máy móc cùng những chiếc máy chụp ảnh cầm tay hiện đại như ngày nay, đủ kiểu dáng nhập từ các nước văn minh khắp thế giới ấy thế mà công an Quy Nhơn-Bình Định, bộ phận chuyên nghiệp làm thẻ CMND và CCCD lại chụp ra tấm ảnh thẻ xấu xí, dị dạng, đầu nghẻo một bên thế này quả là điều tưởng tượng đã ở ngoài sức mất rồi. Hỡi ôi! Chưa nói, chiếc ghế nhựa ngồi chụp ảnh trông cũng kỳ kỳ, thảm hại làm sao. Riêng chi phí tiền để làm chiếc thẻ CCCD là hơn 50 nghìn. Trong đó, tiền lăn tay là 25 nghìn, còn lại là tiền được thu từ một cô gái, tuổi đời khoảng 27-28, mặc đồ thường dân, có nhẽ cũng trong ngành, ngồi bên phải bàn lăn tay, bên ngoài phòng đăng ký làm thủ tục, tên là Lê Thị Thu Hiền, số tiền thu cô gái ấy ghi trong giấy là 30.500đ. Có nhẽ đây là tiền dùng trả phí bưu điện vận chuyển thẻ cho người ở xa hay chăng?

Thẻ CCCD mẫu mới với ảnh chụp thảm hại, thiểu nảo như thế này, thiết nghĩ, Bộ Công an nên cho thu hồi, đốt sạch, rồi làm lại thẻ mới cho người dân thì mới yên, mới xong chuyện. Chớ cứ mỗi lần lấy chiếc thẻ ra, nhìn tấm ảnh chụp hệt như người chết trôi bảy ngày vớt lên thế này ai mà chịu cho nổi. Chậc... Trong khi, chính chất lượng ảnh chụp mới là hồn cốt của chiếc thẻ CCCD hay CMND, cả Hộ chiếu. Chớ đó không phải là thông tin cá nhân mà ngành công an ghi công khai hay tàng ẩn, giấu trên mặt trước, mặt sau thẻ đâu? Đó chỉ là trách nhiệm, là phần quản lý công dân của ngành công an, còn hình ảnh đối với người dân, người chủ chiếc thẻ mới là chính, là điều quan trọng nhất. Như vậy, qua đây, có thể nói, kể từ ngày tháng năm đầu tiên khi bắt tay làm thẻ CMND hay thẻ CCCD mới bộ Công an đã không hề nắm bắt, hiểu được tư tưởng của người dân là muốn gì, tức họ không nắm được phần cơ bản, cốt lõi trong việc làm thẻ CMND hay CCCD. Xin thưa, đó là phải chụp được những tấm ảnh thẻ sao cho thật chất lượng, sắc nét từng bộ phận trên khuôn mặt của người đến làm thẻ. Họ chỉ yêu cầu có bấy nhiêu. Được như thế thì người dân, người làm thẻ mới hả dạ, vừa lòng. Còn thông tin cá nhân ư? Xin lập lại. Đó là việc của ngành, của chính quyền, nhà nước sở tại. Còn nếu như ngành công an không có khả năng hoặc do nghèo quá, không có kinh phí mua máy móc, thiết bị chụp ảnh thẻ, vậy hãy để việc đó người dân tự lo, khi làm thẻ họ mang ảnh tới bàn giao là xong việc.

Cũng xin chưa nói dấu lăn tay mặt sau thẻ nhìn cũng không rõ ràng gì cả. Thế này là bó tay, chịu thua cho chiếc thẻ CCCD mới do công an Quy Nhơn-Bình Định làm vào ngày 29 tháng 3 năm 2022 vừa rồi. Chúng tôi cũng tò mò, tìm xem những chiếc thẻ CCCD của nhiều người làm từ nhiều địa phương, tỉnh thành khác, thì nó cũng không khác gì thẻ của mình cả, rặt một kiểu hết, tức ảnh chụp người chủ chiếc thẻ nhìn thấy sao quá dị kỳ, nó cứ mờ mờ ảo ảo, thực thực hư hư, nhàn nhạt, huyễn hoặc, mông lung kiểu bóng người trong sương hay người chết trở về hoặc hồn ma báo oán thế nào. Tựa đề những vở kịch của mấy đoàn ca kịch sống giang, nay lưu diễn tỉnh này, mai hát dạo xứ khác ấy. 

Không biết những người đã làm thẻ CCCD mới có cảm giác như chúng tôi hay không mỗi khi nhìn ảnh chụp của mình trên chiếc thẻ mới vừa làm. Lạ lắm.

Ảnh bốn chụp năm 2009, trông dễ coi hơn, với phông nền màu xanh, cũng do công an thành phố Quy Nhơn chụp làm CMND, có thể tại số 10-12 Trần Phú hay địa điểm nào đó, thời ông Nguyễn Trung Tâm làm giám đốc công an tỉnh Bình Định. .