LỜI THIÊN THU GỌI...
Bà Khánh Ly nói đúng đấy, vì bà là người trong cuộc của câu chuyện 200 năm về trước, khi bà về làm vợ chàng Khiêm Trọng Nguyễn Du, thế vào chỗ chị của mình là Thúy Kiều Thu Mai lúc này đã thuộc về nhân vật có biệt danh là Mã quản binh, qua sự mai mối của nhân vật có cái tên là Chung công, cũng là mụ Hàm. Những tưởng sự việc sẽ đâu vào đấy, như lòng người mong muốn. Nhưng càng ngày, càng sống thêm một ngày, Thúy Vân/Thu Thủy càng thấy, mới biết mình không thể nào che lấp nổi bóng hình chị mình đã từng in đậm, khắc sâu trong trái tim, khối óc, tư tưởng Nguyễn Du, tuy mình cũng thuộc diện sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành, chả hề kém cạnh, cũng 9/10 so với chị Thuy Kiều Thu Mai của mình. Đây chính là lý do tiên quyết để sau này Thúy Vân đành phải chấp nhận, đi tới giải pháp cuối cùng, đường ai nấy đi, dẫn bầy con 7 đứa từ Nghi Xuân, Hà Tĩnh vượt đường thiên lý, quay về lại quê hương Bắc Ninh ngoài kia, bỏ lại chàng Khiêm Trọng chơ vơ xứ Đàng Trong với mối tình sương khói và một bóng hình vạn dặm trùng khơi...

Đó chính là những lý do thiết yếu, và nó đã trở thành loại nghiệp lực trong Phật giáo gọi là trì nghiệp 持業: nghiệp ôm giữ, cầm, nắm, không bao giờ muốn rời xa, buông bỏ sự việc của chủ thể câu chuyện, phàm khi nói về chữ trì 持 đều có ý chỉ về sự ôm giữ vững chắc, không muốn rời xa sự việc, hình ảnh của chủ thể đối với câu chuyện mà mình đã đang xúc chạm, nó gần như cố định nghiệp, loại nghiệp này thi hào của chúng ta cũng có nhắc, nói trong Kiều, ở đoạn sau, tiêu biểu là các câu sau đây:

Bắt phong trần phải phong trần,
Cho thanh cao mới được phần thanh cao.
Có đâu thiên vị người nào...

để mãi về sau khi quay lại Nguyễn Du/Trịnh Công Sơn mới có thể hạ bút, ngồi ung dung viết ra nhạc phẩm Tình xa tuyệt hay, hệt như ông Tư Cò thò tay ngắt một cọng râu vậy.  

Từ người tình bỏ ta đi như những dòng sông nhỏ,
Ôi những dòng sông nhỏ,
lời hẹn thề là những cơn mưa...
(TÌNH XA/Trịnh Công Sơn)
2Phan Việt Hùng và Do Hoang Ly