CẢO THƠM LẦN GIỞ TRƯỚC ĐÈN...
Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Trải qua một cuộc bể dâu,
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.
Lạ gì bỉ thử tư phòng,
Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen.
Cảo thơm lần giở trước đèn,
Phong tình cổ lục còn truyền sử xanh.
Vào năm gia tĩnh triều vinh,
Bốn phương phẳng lặng hai kinh vững vàng.
Có nhà viên ngoại lộc hoàn,
Gia phong chi hiển đường đường bậc trung.
Một trai hôn thứ rốt lòng,
Văn Quan là giữa vốn giòng vương gia.
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người mỗi vẻ mười phân vẹn mười.
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn, mắt ngài mở mang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thủy, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.
Một đôi nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc dành đòi một, tài dành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Nhung cương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt Hồ cầm một phương.
Phúc nhà tay soạn nên chương,
Một thiên "Bạc mệnh" khúc đàn não nhân.
Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai...

Bình luận người thứ bảy
Những chữ in đậm là những chữ chỉnh lại cho đúng với nguyên bản chữ Nôm của Thanh Tâm Tài Nhân Khiêm Trọng Nguyễn Du. Những chỉnh sửa ấy của chúng tôi thế nào cũng làm cho giới văn thơ kinh ngạc lẫn thích thú, đôi khi pha lẫn đôi chút hằn học, chửi rủa. Nhưng điều đó không quan trọng. Mà quan trọng ở chỗ. Họ có chấp nhận những chỉnh sửa này hay không mà thôi. Đó là chúng tôi chưa nói sẽ có một số người copy, đạo văn làm của riêng hoặc lén đưa, đăng lên các báo trước kiếm tiền nhuận bút, sau kiếm chác danh lợi, và cho rằng đây là những tìm tòi, phát hiện quan trọng của mình đối với lĩnh vực văn học, nhất đối với Truyện Kiều. Một tác phẩm từng làm say mê biết bao con người kể từ khi nó xuất hiện cho mãi đến hôm nay.

Cách chúng tôi hiểu và xử lý một văn bản rất đơn giản, không quá rắc rối như đám văn sử học xưa nay nên phát hiện ra nhiều vấn đề quan trọng, sai lệch trong văn sử. Như câu bát 20 "Khuôn trăng đầy đặn, mắt ngài mở mang" là một ví dụ. "Khuôn trăng đầy đặn" là chỉ cho khuôn mặt của người phúc hậu, chứ không phải khuôn mặt tròn như cái mặt trăng! Còn "mắt ngài mở mang" là chỉ cho óc thông minh, sáng suốt của Thúy Vân. Bởi người thông minh hay tăm tối thì khi nhìn qua đôi mắt và hai hàng chân mày của họ người giỏi về nhân tướng học cũng không khó để kết luận người này là thế nào. Nhưng đám văn thơ xưa nay lại không cho là "mắt ngài mở mang", mà lại xúm đè cứng ngắc cho là "nét ngài nở nang". Chậc, lông mày của một người đẹp, một nét đẹp thuộc diện nghiêng nước nghiêng thành, có một không hai trong lịch sử mà xúm cho là nở nang giống hệt con tằm cái nằm ngang thì hết chỗ nói luận!

Chính những hiểu biết mù mờ, thui chột, quan trọng hóa vấn đề sai lệch như thế nên đám văn sử học Bắc Nam xưa nay đã bị tụt hậu so với thế giới quá thê thảm, tội nghiệp mà mãi họ cũng không biết lý do là tại sao. Đây là điều mà đám văn sử Bắc Nam hôm nay cần phải nhìn lại chính mình để tìm ra một đường hướng giải thoát khỏi những trói buộc bao lâu cho một tương lai mai hậu vậy.